روش‌های تشخیص سن گوسفندان یکی از موضوعات جالب و جذابی می‌باشد، که دامداران می‌توانند با مطالعه آن و آشنایی با روش‌های مختلف از سن تقریبی گوسفندان مطلع شوند. در این بین روش‌های بسیار مختلف و جذابی وجود دارد که شما با استفاده از آنها قادر خواهید بود از سن گوسفند زنده که قصد خریداری آن را دارید مطلع شوید. به این دلیل در این بخش از مطالب سایت شیپ 98 به بررسی مقاله روش‌های مختلف شناسایی سن گوسفند زنده خواهیم پرداخت، تا اطلاعات بسیار دقیق و جامعی را در این باره در اختیار شما قرار دهیم.
کسانی که قصد خرید دام و همچنین نگهداری و پرورش انواع گوسفند را دارند باید به تهیه حیواناتی جوان و سالم بپردازند، تا با پرورش آنها بتوانند در زمان کوتاهی به درآمد خوبی دست پیدا کنند. به این خاطر شما با مطالعه و یادگیری مطلب ارائه شده قادر خواهید بود به راحتی از تعداد سن هر نوع دامی با خبر شوید.
آنچه می خوانید
روش‌های مختلف تشخیص سن گوسفندان
یکی از معیارهای بسیار مهم قیمت گذاری بر روی انواع گوسفندان سن آنها می‌باشد. به این صورت که گوسفندان جوان و سالم دارای قیمت بالایی هستند، و گوسفندان پیر و کم توان از قیمت بسیار پایین‌تری برخوردار هستند. به این دلیل برای دامداران و همچنین کسانی که قصد خرید و نگهداری از انواع گوسفندان را دارند تشخیص سن دام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تا آنان بتوانند با فهمیدن سن دام زنده بر اساس ارزش آنها بتوانند قیمتی را پرداخت کنند و در این راه دچار مشکل و ضرر مالی نشوند.
در این بین همواره راه و روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد، که دامداران می‌توانند با یادگیری این روش‌ها به راحتی به تشخیص سن بپردازند. به این خاطر ما در ادامه چندین روش اصولی را مورد بررسی و معرفی قرار خواهیم داد، تا شما بتوانید با آشنایی با این چند روش عالی بتوانید سن هر نوع گوسفند و دامی را تشخیص دهید. و در تعیین قیمت گوسفند زنده بر اساس بلوغ و سن و سال با مشکلی مواجه نشوید.
اهمیت دانستن سن گوسفند زنده
دانستن سن گوسفندان گله خود از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد. همچنین در هنگام خرید گوسفند نیز دانستن و تشخیص سن حیوانات تاثیر بسیار زیادی بر روی قیمت گذاری دام دارد. به این دلایل دانستن سن انواع گوسفندان برای دامدار بسیار مهم است. زیرا با دانستن میانگین سن گله خود می‌تواند از درصد تولید مثل و همچنین میزان مسیری که می‌توانند طی کنند آگاه شود.
به این صورت که گوسفندان جوان و سالم می‌توانند بدون هیچ مشکلی مدت زمان طولانی را طی کنند و به چرا نیز در مراتع کوهستانی بپردازند. همچنین دام‌های جوان در تولید مثل قادر خواهند بود بره‌های سالم و زیباتری را با درصد پایین مرگ و میر به دنیا بیاورند. اما درباره گوسفندان پیر این عوامل صدق نمی‌کند و آنها دارای بدن ضعیفی هستند، که نمی‌توانند مسیر زیادی را طی کنند و میزان مرگ و میر بره‌ها نیز در آنها زیاد است.
به این خاطر دامداران باید همواره از سن گله خود باخبر باشد تا بتواند به بهترین شکل ممکن گوسفندان خود را مدیریت کند. البته عوامل دیگری نیز در رابطه با تشخیص سن دام زنده وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
- امکان انجام برنامه رکورد گیری برای انجام امور مختلفی همچون اصلاح نژادی در بین گله
- شناسایی دام‌های سالم و دام‌های برتر در زمینه تولید مثل
- گروه بندی دام‌های خود در زمینه جیره بندی غذایی متناسب با سن آنها
- امکان صحیح اجرای برنامه‌های مربوط به تولید مثل مانند فحل سازی در گروه‌های سنی مختلف
- شناسایی دام‌های پیر جهت حذف آنها از گله
- شناسایی دام‌های سالم و جوان هنگام خرید
روش تشخیص سن گوسفندان در کشورهای توسعه یافته
در کشورهای توسعه یافته دیگر از روش‌های قدیمی و سنتی برای ارزیابی و تشخیص سن انواع دام استفاده نمی‌کنند. بلکه هر گوسفند دارای یک سند شناسایی می‌باشد که تمامی اطلاعات مربوط به شجره نامه و همچنین نژاد و سن آن در داخل این شناسنامه گوسفند درج شده است. به این خاطر دیگر شما نیز باید برای راحتی کار خود از این روش استفاده کنید تا به طور دقیق از تمامی اطلاعات مربوط به دام مطلع باشید و در هنگام فروش آن نیز با ارائه شناسنامه بتوانید بدون دردسر به فروش دام بپردازید.
تشخیص سن گوسفندان از طریق شاخ آنها
یکی از روش‌های معمول برای تشخیص سن گوسفند زنده که اغلب افراد قدیمی از آن استفاده می‌کنند.، استفاده از شاخ دام می‌باشد. شاخ گوسفندان مانند سم و ناخن حیوانات از ماده‌ای به نام کراتین تشکیل شده است که در تمامی عمر در حال رشد است، و هر ساله به میزانی به قطر و ارتفاع شاخ گوسفند اضافه خواهد شد. در بخش درونی شاخ زندهایی وجود دارد که خون و مواد مختلف از طریق آنها به تمامی بخش‌های شاخ منتقل می‌شود، و باعث رشد شاخ خواهد شد.
اگر خاطرتان باشد در مقالات قبلی به موضوع مهم متوسط وزن گوسفند زنده اشاره کردیم که با استفاده از یک سری ویژگی های ظاهری گوسفندان تا حدودی می توان وزن آن را تشخیص داد. برخی دامداران و افرادی هستند که در این زمینه اطلاعات خوبی دارند و با نگاه کردن، سن حدودی گوسفند را میدانند.
در هر سال به بخش بیرونی شاخ گوسفندان شیارهایی اضافه می‌شود که این شیارها اغلب در گوسفندان وحشی نسبت به سایر دام‌ها بهتر دیده می‌شود. اولین شیار بر روی شاخ در زمان بلوغ به وجود می‌آید که بارزترین آن شیار چهار سالگی حیوان می‌باشد. در این بین تشخیص سن از طریق شاخ به این صورت انجام می‌شود، که هر شیار نشان دهنده یک سال از عمر دام می‌باشد. که از این طریق افراد مختلف می‌توانند به طور تقریبی به سن گوسفند پی ببرند.
مشکلات تشخیص سن دام از طریق شاخ
در این بین تشخیص سن گوسفندان از طریق شاخ دارای سختی و مشکلات بسیار زیادی نیز می‌باشد، و کسانیکه دارای تجربه و مهارت نباشند نمی‌توانند به درستی سن دام را تشخیص دهند. تشخیص سن از روی شاخ دارای معایب بسیار زیادی نیز می‌باشد به این صورت که وجود پیچش‌های موجود در روی شاخ می‌تواند باعث سردرگمی و همچنین سختی کار در تشخیص سن شود. همچنین در گوسفندانی که نژاد آنها فاقد شاخ هستند نمی‌توانید از این روش برای تشخیص سن استفاده کنید.
تشخیص سن گوسفند زنده از طریق دندان آنها
یکی از روش‌های بسیار معمول برای تشخیص سن انواع دام زنده استفاده و مشاهده دندان آنها می‌باشد. زیرا از تعداد دندان آنها و همچنین خرابی آنها افراد دامدار می‌توانند به راحتی و به صورت دقیق سن دام را تشخیص دهند. شما برای این کار باید ابتدا گوسفند را در بین زانوهای خود قرار دهید به این صورت که کتف گوسفند در بین پای شما قرار بگیرید. با انجام این کار گوسفند دیگر در اختیار شما قرار می‌گیرد و از انجام حرکات اضافی خود داری می‌کند.
بعد از انجام این کارها شما می‌توانید با انگشتان خود لب‌های گوسفند را باز کنید و به شمارش تعداد دندان‌های آنها بپردازید. که در ادامه ما اطلاعاتی دقیق درباره نحوه تشخیص سن از روی دندان در اختیار شما قرار خواهیم داد. تا شما بیشتر با خصوصیات و ویژگی‌های این روش آشنا شوید، و با به کارگیری آن از سن تقریبی گله و دام خود باخبر شوید.
وضعیت و چینش دندان انواع گوسفند و بز
گوسفندان و بزها مانند همانند موجودات زنده دارای 32 دندان مختلف هستند. که به ترتیب به آنها دندان‌های پیشین ( ثنایا )، آسیای کوچک و آسیای بزرگ گفته می‌شود. اما برعکس در دیگر حیوانات گوشتخوار و پستانداران دندان نیش یا همان انیاب وجود ندارد و در گوسفندان وجود دارد. همچنین گوسفندان و بزها در آرواره بالایی خود فاقد دندان‌های ثنایا هستند و به جای آن سجاف ثنایایی دارند که از ان به عنوان دندان استفاده می‌کنند.
انواع گوسفندان مانند بره و بزغاله‌ها در زمان تولد فاقد دندان هستند و در هفته دوم به صورت محسوس آثار وجود دندان در دهان آنها آشکار می‌شود. و بعد از این زمان رشد دندان‌ها سرعت زیادی به خود می‌گیرد و در 2 الی 3 ماهگی در دهان گوسفند و بز حدود 20 دندان به وجود می‌آید. که بیشتر این دندان‌ها به دندان‌های شیری معروف هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. به این صورت که تعداد دندان بزغاله و برده در آرواره بالایی شامل فقط 6 آسیای کوچک می‌شود، و در آرواره پایین شامل 6 آسیای کوچک و 8 دندان ثانیا می‌شود که مجموع آنها 20 دندان می‌باشد.
بعد از بلوغ گوسفندان این 20 دندان شیری با 20 دندان دائمی جایگزین می‌شوند، و 12 دندان دیگر نیز برای خوردن بهتر و راحت‌تر در دهان گوسفندان آشکار می‌شود. به این صورت که در آرواره بالایی گوسفندان و بز بالغ 6 دندان آسیای بزرگ و 6 دندان آسیای کوچک قرار دارد، و در آرواره پایینی آنها نیز 6 آسیای بزرگ، 6 آسیای کوچک و 8 ثنایا وجود دارد که مجموع آنها 32 دندان می‌باشد.
از دندان چگونه برای تشخیص سن دام استفاده کرد
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم گوسفندان در سنین مختلف دارای تعداد مشخصی دندان هستند. که افراد دامدار می‌توانند بر اساس این تعداد دندان به تشخیص سن گوسفند و بز بپردازند. به این ترتیب ما در ادامه به صورت تخصصی به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
تعداد دندان گوسفند و بز 1 تا 1/5 ساله
همانطور که اطلاع دارید گوسفندان در بدو تولد فاقد دندان هستند، و در هفته دوم یک جفت دندان ثنایای پیشین در آرواره پایین آنها به وجود می‌آید. بعد از ماه دوم این دندان‌ها به 4 جفت می‌رسند، و تا پایان 3 ماهگی تعداد دندان‌های شیری که 20 عدد می‌باشد کامل می‌شود. دندان‌های شیری تا 18 ماهگی دام وجود دارند و از این زمان به بعد از وسط به کنار آرام آرام شروع به افتان می‌کنند.
دندان‌های گوسفند و بز 2 ساله
در دو سالگی دندان‌های پیشین مرکزی دائمی به صورت آهسته رشد می‌کنند، و در آرواره پایین جای دندان‌های شیری را می‌گیرند و دندان‌های دیگر نیز به سرعت رشد می‌کنند و جای دندان‌های دیگر را می‌گیرند. زمانیکه دندان‌های پیشین شیری بیفتد و دندان‌های دائمی جای آنها را بگیرد در این بازه زمانی دام را دو ساله می‌گویند.
دندان‌های گوسفندان و بزهای 3 ساله
بعد از اینکه جفت دندان‌های مرکزی پیشین شیری جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند دندان‌های پیشینی شیری میانی به مرور زمان لق می‌شوند و می‌افتند و دندان‌های دائمی جای آنها را می‌گیرند. زمانیکه دندان‌های پیشین دائمی در آرواره پایین جای خود را گرفتند در این زمان به دام گوسفند سه ساله می‌گویند.
دندان‌های گوسفندان 4 ساله
بعد از لق شدن و افتادن دندان‌های پیشین شیری میانی و رشد دندان‌های دائمی در آرواره پایین ، نوبت به لق شدن و افتادن دندان‌های پیشین گوشه‌ای و کناری که شیری هستند می‌افتد. در این زمان دندان‌های دائمی جای دندان‌های شیری گوشه‌ای را می‌گیرند و در این حالت به گوسفند چهار ساله می‌گویند.
دندان‌های گوسفندان بالای 4 سال
در سن 4 سال به بالا تمامی دندان‌های شیری پیشین افتاده و دندان‌های دائمی جای آنها را گرفته است. در این حالت دندان‌های پیشین به صورت منظم و بدون فاصله در کنار یک دیگر قرار دارند. اما نکته مهم در این بین درک این مسئله می‌باشد که با گذشت زمان امکان فاصله افتادن در میان دندان‌ها نیز وجود دارد.
در این مطلب روش تشخیص سن گوسفندان ما به صورت کاملا تخصصی و جامع روش‌های مختلف تشخیص سن انواع گوسفند را مورد بررسی قرار دادیم. تا با ارائه اطلاعات جامعی در این باره بتوانیم دامداران را بیشتر با این فعالین آشنا کنیم.