بیماری کتوزیس در گاو همچون بسیاری از بیماری‌های پر مخاطره دیگر که در دوران نزدیک به زایمان و بعد از زایمان بروز می‌کند، می‌تواند در اوایل دوران شیردهی پدیدار شود و سبب بروز مشکلات متعددی برای گاو شود. این بیماری مشابه سندروم کبد چرب در گاو سبب بروز مشکلات مشابهی می‌شود که به کارکرد کبد مربوط می‌شود. با توجه به مشکلاتی که گاو در صورت ابتلا به آنها دچار خواهد شد بنابراین باید اقدامات لازم جهت پیشگیری و درمان کتوزیس را انجام دهید.
آنچه می خوانید
کتوزیس گاو
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیکی که گاو‌ها را درگیر می‌کند، کتوزیس است که اصولا در اوایل دوران شیردهی رخ می‌دهد. این بیماری در اثر تغذیه نامناسب دام و عدم تعادل انرژی در اثر تغذیه نادرست در این دوران رخ می‌دهد. با کاهش انرژی در اثر تغذیه نادرست، میزان گلوکز موجود در خون نیز کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه بدن نیز برای تامین میزان انرژی مورد نیاز خود، از ذخایر موجود استفاده می‌کند. ادامه این روند سبب بروز این بیماری خواهد شد که در این مرحله بعد از 10 روز الی 6 هفته این بیماری با عنوان کتوزیس اولیه یا کتوزیس تحت کلینیکی شناخته می‌شود.
علاوه بر تغذیه نامناسب موارد دیگری همچون جفت ماندگی در گاو و جابجایی شیردان نیز می‌تواند در بروز این بیماری تاثیرگذار باشد. بنابراین باید همواره اقداماتی برای پیشگیری از ابتلای گاو به انواع بیماری در نظر داشته باشید تا بروز بیماری‌های دیگر، زمینه ساز بروز سایر عارضه‌ها نیز نشود.
علائم بیماری کتوزیس دام
از جمله ابتدایی‌ترین علائمی که با بروز این بیماری در دام رخ می‌دهد می‌توان به بی اشتهایی برای مصرف غلات، کاهش وزن به خصوص در گاو‌های شیری، عدم کارکرد درست شکمبه و همچنین کاهش میزان تولید شیر اشاره نمود. در تحقیقات آزمایشگاهی نیز مواردی همچون افزایش سطح کتون بادی‌های خون و کاهش سطح گلوکز‌های موجود در خون از علائم این بیماری می‌باشد.
راه پیشگیری
یکی از موثرترین راه‌های برای پیشگیری از این بیماری این است که از افزایش وزن دام در اواخر دوره شیردهی و دوره خشکی جلوگیری نمایید. چرا که افزایش وزن می‌تواند با کاهش اشتهای دام همراه باشد که این عامل بروز بیماری کبد چرب را سبب می‌شود. تغذیه مناسب دام در روز‌های انتهایی آبستنی یعنی حدود چند هفته قبل از زایمان، با 4/2 کیلوگرم غلات نیز در پیشگیری موثر است.
تغذیه با یونجه مرغوب و مناسب در دوران پس از زایمان نیز می‌تواند در پیشگیری از این بیماری بسیار موثر باشد. تغذیه با جیره مخلوط و محدود کردن هر وعده غذایی با 2 الی 4 کیلوگرم غلات نیز در پیشگیری از بروز بیماری موثر است. دادن نیاسین به مقدار 6 گرم روزانه دو هفته قبل از زایمان نیز در پیشگیری از این بیماری بسیار موثر است.
روش درمان بیماری کتوزیس گاو
برای درمان این بیماری باید اقداماتی مورد توجه قرار گیرد که سبب کاهش استفاده از ذخایر بدن و همچنین افزایش سطح گلوکز خون شود. اصلی‌ترین اقدام برای کنترل گلوکز خون تزریق وریدی میزان گلوکز است که می‌تواند در مقطع خاصی سبب رساندن میزان گلوکز کافی به خون گاو شود. همچنین هورمون‌های گلوکوکورتیکوئیدها محرک تولید گلوکز از بافتهای پروتئین هستند. ACTH (هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک ) نیز برای تحریک ترشح گلوکوکورتیکوئید به کار می روند.
نوع دیگری از درمان بیماری کتوزیس در گاو زنده وجود دارد که با استفاده از قند‌های خوراکی صورت می‌گیرد و همراه با یکی از دو روش بالا این روش نیز انجام می‌شود. در این روش دو قند خوراکی به نامهای پروپیونات سدیم و پروپیلن گلیکول باید به میزان ۲۵۰- ۴۵۰ گرم به صورت خوراکی یا آشامیدن روزانه به دام داده شود. این دو مورد به صورت طبیعی در کبد گاو برای تولید قند مورد نیاز خون به کار گرفته می‌شوند.